Structural Timber Association: Sgiliau safonedig ar gyfer adeiladu oddi ar y safle

Ym myd adeiladu oddi ar y safle, ffrâm bren yw un o'r technegau sy'n tyfu gyflymaf. Ond nid yw'r sgiliau sydd ar gael yn cyd-fynd â'r duedd. 

Fe benderfynodd y Structural Timber Association (STA) fynd i'r afael â'r bwlch. 

“Mae gan STA bolisi i godi'r bar ym mhopeth a wnawn, gan gynnwys sgiliau,” meddai Andrew Carpenter, Prif Weithredwr STA. 

Cyd-fynd â thueddiadau

“Roedd gennym lyfrau gwaith a oedd wedi bod o gwmpas ers sawl blwyddyn, felly roeddem am gael cyllid i'w diweddaru a'u defnyddio i ledaenu gwybodaeth ac arfer gorau; i'w troi'n rhywbeth defnyddiol,” meddai Andrew. 

“O'r blaen, nid oedd colegau yn barod i fuddsoddi mewn cyrsiau nad oeddynt yn gweld angen amdanynt ar y gorwel. Mae mwy o atebion adeiladu oddi ar y safle yn cael eu ceisio nawr, a ffrâm bren yw'r un sy'n tyfu'n gyflymaf o bell ffordd.”

Yn dilyn cais llwyddiannus, defnyddiwyd cyllid CITB i ddatblygu llyfrau gwaith digidol, cynhwysfawr o safon uchel sy'n cynnwys cynllunio a gweithgynhyrchu adeiladau ffrâm bren, o gyrchu deunydd i gwblhau prosiect.

Yr her safoni

Ar gael i aelodau i'w lawrlwytho trwy'r wefan STA, mae dwy set o lyfrau gwaith, sy'n cynnwys tair cyfrol ym mhob un: “gwybodaeth”, “sgiliau ymarferol” ac “health and safety”.

Maent yn amlinellu materion hanfodol hefyd, megis sut mae dulliau adeiladu modern yn addasu i ddylanwadau amgylcheddol a gwleidyddol, yn ogystal â mynd i'r afael â phynciau cynaliadwyedd a gwydnwch trwy insiwleiddio a pherfformiad acwsteg.

Datblygwyd y cynnwys wrth ymgynghori â CITB a rhanddeiliaid y diwydiant. Ond dewisodd STA Brifysgol Napier Caeredin i ddrafftio'r cynnwys; â rheswm da. Mae gan y brifysgol berthynas weithredol â'r diwydiant ac mae ei Ganolfan ar gyfer Adeiladau Oddi ar y Safle a Strwythurau Arloesol yn cynnal ymchwil arloesol. Hefyd mae ganddi hanes o gyhoeddi llyfrau ar adeiladu oddi ar y safle, a gyfrannodd at y ffaith bod y brifysgol wedi ennill Gwobr Pen-blwydd y Frenhines yn 2015.

Meddai Mila Duncheva, awdur arweiniol y llyfrau gwaith a'r Darlithydd Cyswllt yn y ganolfan: “Mae'n hanfodol mynd i'r afael â'r bwlch sgiliau yn y diwydiant a nodi'n glir pa hyfforddiant sydd ar gael a sut y dylid ei wella. Roeddem am ddarparu gwybodaeth safonol fel mai dim ond un ffynhonnell wybodaeth sydd ar gael.

“O'r blaen, roedd deunyddiau ar adeiladu ffrâm bren yn academaidd iawn ac wedi'u datgysylltu. Y prif nod yw safoni'r hyfforddiant sydd ar gael i bobl ar draws y wlad, fel mai dim ond un ffynhonnell o wybodaeth sydd yn y diwydiant ac felly cyflawni ansawdd uwch,” meddai.

Hefyd mae gan safoni ôl-effeithiau pwysig i'r rhai sydd eisoes yn gweithio yn y diwydiant.

“Yn nodweddiadol, mae pobl yn cael eu hyfforddi gan weithgynhyrchydd penodol ac yn dod yn gyfarwydd iawn â system y gweithgynhyrchydd hwnnw,” meddai Mila. “Os byddant yn newid swydd, mae'n anodd iawn trosglwyddo sgiliau.”

Dyfodol disglair

Mae'n ymddangos y bydd y llyfrau gwaith yn dal i fod yn berthnasol am amser hir i ddod.

Heddiw, gall 570 o gwmnïau a'u holl staff â mynediad at faes aelodau'r wefan STA gyrchu llyfrau gwaith. Yn ddiweddar mae trafodaethau wedi dechrau â cholegau ynghylch defnyddio'r llyfrau gwaith fel rhan o'u cwricwlwm, gan gynnwys Coleg De Lanarkshire, sydd bellach yn bwriadu eu defnyddio fel deunydd cwrs.

A'r flwyddyn nesaf, bydd y gymdeithas yn datblygu prawf ac ardystiad ar-lein sy'n gysylltiedig â'r llyfrau gwaith.

Ond yn y cyfamser, mae STA yn mynd i'r afael ag her fawr arall trwy'r llyfrau gwaith: torri rhagdybiaethau. Mae Mila yn dweud bod ganddynt ffocws cyffredinol ar sut mae adeiladu oddi ar y safle yn ddewis gyrfaol deniadol a ffordd o wella'r amgylchedd adeiledig i bawb.

“Y brif her yw nad oes digon o newydd-ddyfodiaid yn dod i mewn i'r diwydiant, sy'n gysylltiedig â delwedd wael o'r diwydiant. Rydym yn ceisio targedu'r materion hyn â'r llyfrau gwaith.”