Mynd i'r afael â phrinder sgiliau yn y crefftau

Mae rhai crefftau ym maes adeiladu yn dioddef o ddiffyg gweithwyr newydd yn dod i mewn i'r maes. Rydym yn gweithio gyda ffederasiynau a chymdeithasau masnach, colegau a chyflogwyr i roi cynnig ar ffyrdd newydd o gael mwy o unigolion sy'n gadael colegau yn barod i ymuno â'r proffesiynau hynny.

Yr her sy'n wynebu diwydiant

Bu gostyngiad sydyn yn nifer y rhai sy'n gadael colegau sy'n dod i mewn i'r diwydiant adeiladu, yn enwedig mewn rhai crefftau a'r sector adeiladu cartrefi.

Er bod llawer o ddysgwyr newydd yn y coleg yn dysgu'r crefftau hyn, nid yw'r mwyafrif ohonynt yn y proffesiynau hynny ar ôl eu hastudiaethau. Er enghraifft, dim ond 19% o'r rhai a adawodd y coleg a wnaeth gwrs peintio ac addurno sy'n mynd ymlaen i weithio ym maes adeiladu. Y prif resymau am hyn yw:

• nid yw llawer ohonynt yn barod ar gyfer byd gwaith. O ganlyniad, mae cyflogwyr yn amharod i'w cyflogi gan na ellir dibynnu arnynt ar y safle.
• nid yw llawer ohonynt yn cael profiad ymarferol ar y safle yn ystod eu hastudiaethau. O ganlyniad, nid oes ganddynt y sgiliau i weithio'n annibynnol ar y safle.
• mae ansawdd yr hyfforddiant a gânt a'r asesiad a gânt yn amrywiol. Er bod ganddynt gymwysterau ar bapur, nid yw bob amser yn trosi i sgiliau technegol o ansawdd da yn y swydd.
• nid oes ganddynt y gallu i fod yn hunangyflogedig mor gynnar yn eu gyrfaoedd. Felly ni allant gystadlu am brosiectau adeiladu yn yr un modd â chrefftwyr hunangyflogedig profiadol.
• nid oes rhaglen datblygiad proffesiynol parhaus (DPP) sy'n caniatáu iddynt gynnal eu sgiliau neu gael sgiliau gyda deunyddiau newydd sy'n cael eu cyflwyno i'r diwydiant.

Beth sy'n cael ei wneud i oresgyn yr her?

Rydym yn treialu ffyrdd newydd o gael dysgwyr yn barod ar gyfer gwaith gyda dau beilot - un ar gyfer y grefft peintio ac addurno, ac un arall ar gyfer gosod brics. Rydym yn gweithio gyda chyflogwyr a cholegau ar y cynlluniau peilot hyn, gyda chefnogaeth y ffederasiynau a'r cymdeithasau masnach ar gyfer y crefftau hynny. Bydd y cynlluniau peilot mewn rhanbarthau dethol, ac os bydd yn llwyddiannus, gellid eu cyflwyno i fwy o ranbarthau ym Mhrydain Fawr.

Peilot peintio ac addurno

Nod y peilot hwn yw paru dysgwyr, a ddewisir o'r colegau sy'n cymryd rhan, â chyflogwr am brofiad gwaith pythefnos ar y safle. Bydd hyn yn rhoi iddynt:

• blas o sut beth yw gweithio'n llawn amser fel peintiwr / addurnwr
• cyfle i gael y math o sgiliau ar y safle y mae cyflogwyr yn chwilio amdanynt mewn staff newydd
• cerdyn hyfforddai CSCS a chofrestriad NVQ.

Bydd cyflogwyr sy'n cymryd rhan yn y peilot yn:

• cael £200 am y profiad gwaith pythefnos
• cael ‘y cyfle cyntaf’ ar beintiwr / addurnwr addawol newydd ar gyfer eu busnes ar ddiwedd eu profiad gwaith
• cael taliad grant CITB ychwanegol o £160 yr wythnos am hyd at 24 wythnos.
• Mae'r taliad hwn i gefnogi llogi a hyfforddiant parhaus y staff newydd wrth iddynt weithio tuag at gael eu CGC.
  Er mwyn i gyflogwr gael y taliad ychwanegol hwn, rhaid i'w hyfforddai weithio o leiaf 35 awr yr wythnos.

Bydd y peilot ar gael i ddechrau i gyflogwyr a cholegau dethol yn Llundain a de canolbarth Lloegr. Bydd y peilot hwn yn cychwyn ym mis Mai 2019 ac yn para tan ddiwedd Ebrill 2020.

Peilot gwaith brics

Mae gan y peilot gosod brics nodau tebyg i'r peilot peintio ac addurno, hynny yw sicrhau bod dysgwyr yn barod ar gyfer y byd gwaith. Fodd bynnag, mae'r dull yn wahanol. Yn y peilot hwn, mae colegau'n enwebu dysgwyr yn 20% uchaf eu dosbarth ar gyfer cwricwlwm estynedig. Bydd y cwricwlwm hwn yn cyfuno:

• profiad gwaith yn y gwaith, a
• gwersi ymarferol ychwanegol i ddatblygu sgiliau trywel y dysgwr.
  Mae'r hyfforddiant hwn wedi'i nodi gan y diwydiant i sicrhau bod dysgwr yn dysgu'r sgiliau trywel sydd eu hangen mewn swydd.

Bydd dysgwyr dethol yn cael eu paru â chyflogwr ar gyfer profiad gwaith.

Erbyn diwedd y rhaglen, dylent fod:

• wedi dysgu sut i osod brics gyda gwell cywirdeb a deheurwydd, a bod yn fwy cynhyrchiol
• yn barod ar gyfer y byd gwaith o’r ‘dechrau’ fel eu bod yn ddeniadol i gyflogwyr sydd am logi bricwyr newydd
• wedi dysgu’r sgiliau ‘meddal’ angenrheidiol i weithio’n annibynnol yn ogystal â fel rhan o dîm
• gyda rhywfaint o ddealltwriaeth o'r hyn sydd ei angen i ddod yn friciwr hunangyflogedig.

Bydd cyflogwyr sy'n cymryd rhan yn rhoi profiad gwaith ar y safle i'r dysgwr y mae wedi'i baru â nhw. Ar ddiwedd y rhaglen, mae disgwyl i'r cyflogwr gyflogi'r dysgwr fel gweithiwr llawn amser am 6 mis. Yn ystod yr amser hwn, dylai'r dysgwr fod yn defnyddio'r hyn maen nhw wedi'i ddysgu yn y cwricwlwm estynedig yn y swydd.

Yn gyfnewid am ‘noddi’ y dysgwr trwy gydol y peilot, bydd y cyflogwr yn gymwys ar gyfer:

• cyfraniad ariannol bach tuag at y diwrnodau mae'r dysgwr yn ei dreulio ar brofiad gwaith
• cefnogaeth ariannol sylweddol ar gyfer cyflogi'r dysgwr fel gweithiwr am hyd at 24 wythnos.

Dechreuodd y peilot ym mis Ebrill 2019 ac mae'n rhedeg gyda chyflogwyr a cholegau dethol yn Lerpwl a Swydd Warwick. Bydd y peilot yn rhedeg tan fis Rhagfyr 2019.

I gael mwy o wybodaeth am y peilot gosod brics, cysylltwch â  Wendy Osborn  neu Steve Walker